Οι “Σήκωσες” και η Καθαρά Δευτέρα στην Κύπρο! Τα έθιμα
|
|
Κατά τις Αποκριές, που λέγονται “Σήκωσες” γιατί τότε σηκώνονται πια από τα τραπέζια όλα τα κρεατικά, κύριο χαρακτηριστικό είναι το ευρύ οικογενειακό γλέντι, με μπόλικο φαγητό, κρασί, μάσκες και τραγούδια, γεμάτα από ευφυολογήματα και πειράγματα:
Εφύασιν οι σήκωσες, πάνε τζ’ οι Τυρινάες/ που τραγουδούν οι παίδενες τζαι κλαίουσιν οι ρκάες (γριές)
Εφύασιν οι σήκωσες, πάνε τζ’ οι Τυρινάες/τζ’ εμείνασιν οι κορασιές με δίχως τους αντρά(δ)ες.
Ο ψύλλος εγονάτισεν καμήλαν να πηδήσει/τζ’ έσπασεν το ποδάριν του τζ’ήταν για να ψοφήσει.
Παραδοσιακό παιχνίδι είναι η “δακκανούρα” ( από το: δακκάννω=δαγκώνω), εξάλλου, είναι το τελευταίο παινίδι γύρω από το τραπέζι του φαγητού, το βράδυ της Κυριακής της Τυροφάγου: Ένα αυγό, βρασμένο και σκληρό, κρεμιέται από μια κλωστή, που στερεώνεται στην οροφή ( στο αυγό περνιέται με βελόνα η κλωστή, για να είναι στερεό). Αφήνεται και αιωρείται πάνω από το τραπέζι, στο ύψος ακριβώς που μπορεί κανείς να το αρπάξει με το στόμα του, όσο που κάποια στιγμή ο νοικοκύρης του σπιτιού δίνει το σύνθημα και το αυγό ( αλοιμένο με γιαούρτι) αρχίζει να πηγαινοέρχεται. Όποιος μπορέσει να το δαγκώσει και να το κρατήσει είναι ο τυχερός- αυτός που το τρώει! Το σπίτι είναι τυχερό αν η κλωστή που στην συνέχεια την καίουν στο σημείο που κρεμόταν το αυγό, καεί ολόκληρη ώς την τελευταία άκρη της. Πάντως θεωρείται σωστό να κλείνει κανείς με αυγό το στόμα του πρίν αρχίσει τη νηστεία και με αυγό να το ανοίγει το Πάσχα, με το “Χριστός Ανέστη”.
Την επόμενη μέρα, την Καθαρά Δευτέρα, βγαίνουν στην ύπαιθρο για να ”κόψουν την μούττην(μύτη) της Σαρακοστής”, φράση που ίσως προέρχεται από το ότι το γλέντι και το μεθύσι (με χορούς και τραγούδια) είναι τόσο, που στο τέλος “δεν βλέπουν την μύτη τους”!